|
||
© Erdogan Tan - 2006 |
||
Separatörün Çalışması | Separatörler hakkında önemli bilgiler | |
![]() |
||
Vidanın bastığı yağ hava karışımı, vidalı
kompresör ünitesinin yağ
ayırıcı deposunda toplanır. Yağ depo dibinde birikirken, az miktarda pulverize yağ karışmış hava separatöre geçer. Separatör başlığının yağlı hava giriş deliğinden giren yağlı hava separatöre geçer ve separatör kağıt katmanının dışından girerek içinden çıkar. Separatör kağıdını geçen çok az miktarda yağ separtörün dibinde toplanır ve skavenç hattı adı verilen ince borulu kaçak yağ geri dönüş hattından vidaya geri emilir. Separatörü geçen hava, minimum basınç valfine gelir ve oradan çıkışa geçer. Minimum basınç valfi çıkışından geçen (en çok ağırlıkça milyonda 5 yani 5 ppm pulverize yağ içeren) temiz hava kompresör ünitesinin hava soğutucunda soğutulduktan sonra, kompresör ünitesi çıkışına verilir. Hava içindeki nemin yoğuşturularak havadan ayrılabilmesi için soğutulur. Minimum basınç valfi 3-4 bar arasında bir basınçta açılır (genelde 3.5 bar'a ayarlıdır). Kompresörün yağ ayırıcı deposunda veya separatör başlığında daha az basınç varken, minimum basınç valfi klapesi kapalı kalır. Böylece hem yağ ayırıcı depodaki sistem kontrol ve yağ dolaşım basıncı korunmuş olur, hem de düşük basınçta aşırı hızlı havadaki yağın dışarı taşınması önlenmiş olur. Minimum basınç valfi aynı zamanda geri dönüşsüz (çek) valf olup, kompresör ünitesi çıkışındaki basınçlı havanın yağ ayırıcı depoya geri dönmesini önler. Geri dönüşsüz valf özelliği sayesinde, minimum basınç valfi, kompresör stop ettiği zaman veya boşta çalışırken, yağ ayırıcı depoyu (aynı zamanda kompresörün sistem basıncını) dış basınçtan ayırmış olur. Yeni bir separatörün girişi ve çıkışı arasındaki basınç farkı en çok 0.2 bar'dır. Zamanla kirlenen ve tıkanan separatörün sebep olduğu basınç kaybı 1 bar'a çıkabilir. Separatör basınç farkı 0.5-1 bar arasında iken (genelde en çok 0.8 bar iken) separatörü değiştirmek gerekir. Separatör değiştirme işlemi ve gerekenler kompresörlerin kullanma ve bakım kılavuzlarında açıklanmış olmalıdır. Her kompresör üreticisi seperatör değiştirme işlemini müşterisine (kullanma kılavuzunda) açıklamış olmak zorundadır. Kullanma kılavuzu olmadan kompresör satmak (Türkiye'de mevcut yasal mevzuata göre) yasaktır. (Kullanma kılavuzlarında kompresörün çalışması hem yazıyla hem de prensip şeması yardımıyla açıklanmış olmalıdır.) Separatörler 7 bar'daki kapasitelerine göre adlandırılır. Örneğin: LB13145/3 kodlu Alman malı separatörün (1 adetin) kapasitesi 7 bar'da 5.5 m3/dk olup, 8 bar'da 6 m3/dk maksimum kapasite için kullanılabilir. Bu ve dengi (dengi olanları 5.5 m3/dk'nın üzerinde kullanmak kalite problemi nedeniyle sakıncalıdır) separatörleri 6.5 m3/dk olarak tanıtan (lanse eden) kompresör üreticileri gerçek bilgi vermemektedirler. (Müşterilerini aldatmaktadırlar.) Bir separatör kapasitesinin altında kullanıldığı sürece basınç kaybı azalır ve ömrü uzar. Kapasitesinin üstünde kullanılan separatörün ömrü kısalır, basınç kaybı aşırı fazla olur. Separatör basınç kaybının fazla olması kompresörün fazla elektrik (enerji) harcaması anlamına gelir. Örneğin: 8 bar çalışan bir kompresörün separatörünün 1 bar basınç farkına neden olması, kompresörün elektrik sarfiyatını %10 kadar artırır. Kompresör üreticisi tarafından doğru kapasiteyle seçilmiş kaliteli bir separatöre, kusursuz bir dizayna sahip kompresörde, separatör ömrü, en çok 5 ppm yağ kaçağı ile ve en çok 0.5 bar basınç farkı ile, en az 2000, normalde 4000 saat (kullanılan yağın doğru viskoziteli ve uygun kaliteli olması, kompresörün aşırı sıcak çalışmaması, yağın aşırı kirleneceği kirli hava emişi olmaması şartıyla) olmalıdır. Separatör değiştirileceği zaman kompresörün yağı tamamen değiştirilir. Kompresörün yağ ayırıcı deposuna doldurulan yağın, doğru viskozitede, doğru (yeterli) kalitede olması ve farklı yağların karıştırılmaması gerekir. Kompresörü eksik veya kirli yağla veya aşırı sıcak (hararet yapmış durumda) çalıştırmak separatörün ömrünü kısaltır. Yağ kaçıran separatörler depodaki yağı eksiltir. (Aşırı sıcak yağ, kusurlu separatör veya tıkalı skavenç hattı kompresörün hava çıkışına yağ kaçmasına sebep olur.) Yağ ayırıcı depoda eksilen yağın doğru seviyeye kadar (ne eksik ne fazla) tamamlanması gerekir. (Günlük kontrol edilmelidir veya kompresör hararet yaptığı zaman, yağ seviyesi kontrol edilmelidir.) NOT: Resimde görünen separatör spin-on tipidir. Yağ filtresi gibi görünür; "kartuş" tipidir. Daldırma separatör denen (separatör başlığı kullanmadan) yağ ayırıcı depo içine yerleştirilen separatörler, genelde "fötr" şapka gibi görünürler. İç ve dışında delikli paslanmaz saçla korunurlar. Daldırma separatörler spin-on separatörler gibi (tam) standard değildir; kompresör imalatçısının isteğine göre yapılmış değişik ölçülü daldırma separatörler vardır. Bunların kapasitesi ölçülerine göre değişir. Ancak, hemen hemen standardlaşmış olan spin-on separatörler için yapılan yukarıdaki açıklamalar (kurallar, prensipler), daldırma separatörler için de geçerlidir. © Erdoğan Tan 2006 - Bu sayfadaki
resim ve bilgiler Erdoğan Tan'ın orijinal çalışması olup, Erdoğan Tan'dan
izin almadan kullanılmamalıdır, taklit edilmemelidir. Sadece öğrenmek veya
öğretmek maksadıyla kullanılabilir. Herhangi bir kompresör imalatçısının
veya servisinin dökümanlarında kullanılması yasaktır. |
||
separator_head.html | ||